Ανταλλάξιμες αξίες ...

Πριν από 22 χρόνια η Γερμανίδα Heidemarie Schwermer (Χαϊντεμαρί Σβέρμερ), καθηγήτρια γυμνασίου και ψυχοθεραπεύτρια , αποφάσισε να μετακομίσει μαζί με τα δύο παιδιά της από το χωριό του Lüneburg όπου ζούσε, στο Dortmund, μια μεγάλη πόλη με πολλούς αστέγους που συχνά ζουν σε άθλιες συνθήκες.

Τότε τής ήρθε η ιδέα να δημιουργήσει το Τauschring, ένα χώρο όπου οι άνθρωποι μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες με αντάλλαγμα υλικά αγαθά ή και το αντίστροφο. Το Τauschring έγινε ένας «τόπος» όπου δεν χρησιμοποιούνται χρήματα: Εκεί ένα κούρεμα μπορεί να ανταλλαχθεί με το σέρβις ενός αυτοκινήτου, μια παλιά τοστιέρα μπορεί να ανταλλαχθεί με μία ζακέτα. Η Σβέρμερ ονόμασε το πρόγραμμά της "Gib und Νimm" δηλαδή "πάρε - δώσε" (ή για να ακριβολογούμε "δώσε και πάρε")

Όπως δηλώνει και η ίδια, πάντα πίστευε ότι οι άστεγοι δεν χρειάζονται χρήματα προκειμένου να επανενταχθούν στην κοινωνία. Αντίθετα θα πρέπει να δώσουν οι ίδιοι αξία στον εαυτό τους με το να γίνουν χρήσιμοι στο κοινωνικό σύνολο. «Πιστεύω ότι ακόμα και εάν δεν έχεις τίποτα, αξίζεις πολλά. Ο καθένας μας έχει μια θέση στον κόσμο».

Οι άστεγοι όμως δεν ανταποκρίθηκαν αμέσως στο σχέδιό της και στην αρχή ελάχιστοι συμμετείχαν στο Τauschring. Κάποιοι μάλιστα τής είπαν εξαγριωμένοι ότι μια γυναίκα μεσαίας τάξης με μόρφωση δεν θα μπορέσει ποτέ να καταλάβει τα προβλήματά τους.

Αντίθετα, ήταν κυρίως οι άνεργοι και οι συνταξιούχοι που άρχισαν να εμφανίζονται όλο και συχνότερα στο χώρο του Τauschring, με τα χέρια τους γεμάτα πράγματα που βρίσκονταν αχρησιμοποίητα επί χρόνια στα σπίτια τους ή έτοιμοι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους: συνταξιούχοι κομμωτές προσφέρθηκαν να κουρέψουν άνεργους ηλεκτρολόγους, οι οποίοι με τη σειρά τους θα επισκεύαζαν τις ηλεκτρικές συσκευές των πρώτων. Συνταξιούχοι Βρετανοί δάσκαλοι παρέδιδαν μαθήματα αγγλικών σε νέους και εκείνοι ως αντάλλαγμα έβγαζαν βόλτα τους σκύλους τους. Κάποιοι άλλοι πρόσεχαν τα σπίτια όταν οι ιδιοκτήτες τους ήταν σε διακοπές κι έτσι είχαν στέγη για κάποιο χρονικό διάστημα. Όλοι αντάλλασαν υπηρεσίες και αγαθά χωρίς ούτε ένα νόμισμα να αλλάζει χέρια!

Η επιτυχία του πειράματος προκάλεσε στη Σβέρμερ ερωτήσεις για τον τρόπο ζωής της: «Άρχισα να καταλαβαίνω ότι ζούσα με πολλά πράγματα που δεν χρειαζόμουν. Έτσι αποφάσισα ότι δεν θα αγόραζα τίποτα χωρίς να δώσω κάτι άλλο. Έτσι ξεκίνησα. Μετά άρχισα να αναρωτιέμαι αν χρειάζομαι πραγματικά τα πολλά μου ρούχα, και ανακάλυψα ότι μπορούσα να τα βγάλω πέρα με όσα κρέμονταν μόνο σε 10 κρεμάστρες. Όλα τα άλλα τα χάρισα. Το να ξεφορτωθώ τόσα πράγματα ήταν μια πραγματική ανακούφιση».

Έπειτα από λίγο, ακόμα και η τεράστια συλλογή με τα βιβλία της άρχισε να την ενοχλεί και η Σβέρμερ τα έδωσε σε ένα κατάστημα με βιβλία από δεύτερο χέρι. Τα χάρισε όλα. «Ήθελα να μείνω μόνο με τα απολύτως απαραίτητα. Ζω εντελώς κανονικά, απλώς χωρίς χρήματα», λέει. «Υπάρχουν άνθρωποι στη Σιβηρία και στην Αφρική που το κάνουν αυτό και δεν μας φαίνεται παράξενο. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στον κόσμο που επιβιώνουν βοηθώντας ο ένας τον άλλο».

Η 67χρονη σήμερα Σβέρμερ ζει χωρίς χρήματα τα τελευταία 13 χρόνια. Αυτό που στην αρχή ξεκίνησε ως πείραμα, τώρα έχει γίνει η φιλοσοφία της ζωής της και δεν το ... αλλάζει με τίποτα! Και διατείνεται ότι αυτό είναι το μέλλον της κοινωνίας μας.

Προσωπικά πιστεύω ότι ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν θα μπορούσε ποτέ να γενικευθεί, λόγω των πολλών εγγενών και πρακτικών δυσκολιών του. Επίσης, οφείλω να ομολογήσω ότι ακόμα και αν ήθελα, δεν θα μπορούσα να καταφέρω να ακολουθήσω ένα τέτοιο τρόπο ζωής. Όμως δεν μ’ αφήνουν ασυγκίνητο αυτές οι ιδέες. Κάθε άλλο – απλώς παραδέχομαι την αδυναμία μου και ίσως γι’ αυτό θαυμάζω ακόμα περισσότερο τους ανθρώπους που το έχουν καταφέρει χωρίς να υποφέρουν. Και θεωρώ ότι παραδείγματα όπως αυτό της Χαϊντεμαρί Σβέρμερ προσφέρουν ένα αναζωογονητικό "φρέσκο αεράκι", στη δύσκολη σημερινή εποχή.

Την ιστορία αυτή παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ "Living without money" της Νορβηγίδας Line Halvorsen, το οποίο από τα μέσα Φεβρουαρίου, έχει ήδη αρχίσει να προβάλεται στους κινηματογράφους και σε τηλεοπτικούς σταθμούς της Γερμανίας και της Αγγλίας.

Διότι αγαπητοί συμπλόγκερς, υπάρχουν κι αυτές οι Γερμανίδες! Όμως δυστυχώς, οι τηλεοπτικοί σταθμοί τού μίζερου και χρεοκοπημένου (από πολλές πλευρές) μικρόκοσμου της Ελλάδας το μόνο που ξέρουν είναι να λεονταρίζουν κατά της Μέρκελ και του Focus...